Arbeidsforvirra helsearbeidar

Nå har eg strevd så med å finne ny mal for bloggen at eg har nesten mista inspirasjonen for det eg hadde tenkt å skrive. Får streve vidare ein annan gong.

Ellers er dette ein både plutseleg og sporadisk oppdatert blogg som det heiter. Det må de leve med...

Noko eg ikkje kan leve med lenger er jobben min. Eg har ikkje tenkt å gjere som ho Pia i Østlandssendingen og annonsere min avgang på bloggen, men eg har sagt til sjefen min at eg kjem til å seie opp.... Kvifor det? Har bra jobb på hyggeleg arbeidsplass, det er ikkje der det ligg.

Denne avgjerda handlar om mange ulike ting, nokre har med meg å gjere og nokre har med andre ting å gjere. EIT av dei mange momenta handlar om dagens psykologrolle.

Eg høyrer til ei yrkesgruppe som seilar i medvind, og har gjort det ei stund. Det er etterspørsel etter oss, og faget vårt. Folk har stor tru på at psykologar kan og veit ting som er viktig, og delvis skjult for andre? Dette fell også saman med behandlings-samfunnet som vi lever i, der vi trur at det aller aller meste av problem og plager kan behandlast vekk. I denne tidsånda er det eg dei siste sytten åra har vore psykolog i psykisk helsevern for barn og unge.

Kva så? Jo, eg merkar ein slitasje. Ein ganske stor slitasje i høve til dei forventningane samarbeidspartnarar, kollegaer, pasientane sine foreldre og kanskje også eg sjølv har til kva eg kan klare å få til! Det blir jo forventa at ein psykolog med seks års tung fagutdanning skal kunne utrette under. Vi bør kunne trylle, vi bør ha ein poste med magisk pulver som vi kan drysse rundt oss. Ikkje minst når du jobbar i "BUP" blir desse uuttalte forventningane merkbare. Vi jobbar hovudsakleg med klientar i dei tyngste gruppene. Dn støste leverandøren til oss av pasientar er barnevernet. Kven havnar først i barnevernet og så på BUP? Jo, dei aller mest skadeskotne og skada ungane, dei med alkoholiserte foreldre, fem flyttingar før dei var ti og oftast fysisk og psykisk omsorgssvikt. Vi har brotne relasjonar svært tidleg, vi har med andre ord tilknytningsskader på alle mulege nivå og alvorsgradar. Kve GJER ein med desse pasientane? Hjelper det med dei gode gamle behandlingsmetodane som leiketerapi og samtaleterapi? Hjelper det med kognitiv terapi som er så anbefalt for tida? Hjelper det med Marte Meo, FNT, ART eller flipovermetoden? NEI! Eg har lyst til å rope det ut: NEI det gjer dessverre ikkje det. Synd å seie det, eg trur ikkje på under eller magi! Kva hjelper da? Jo, igjen ber eg om unnskyldning for å seie noko så formasteleg, men det er

1. Grunnleggande endringar i miljøet rundt barnet (er det endringspotensiale?)
2. Tett samarbeid mellom miljø (foreldre etc.), skule, barnevern og BUP og andre (må ha nok tid!)
3. Langvarige tiltak (dyre!)
4. Tunge nok tiltak (dyre!)
5. Fleire tiltak samtidig (treng kompetente folk!)
5. Ei felles forståing av alvoret og vanskegraden, og ingen lefling med kjappe lettvinte løysingar. (Krever stor sjølvdisiplin og evne til å halde ut!)

Dette er det eg meiner trengs. Beklageligvis er dette upopulært i dag. Kommunane, som er forventa å skulle stille med ressursar i form av pengar og folk er fattige. Barnevernet er for tida prega av en "kjapp og lettvint"-tankegang, og er ofte i utakt med seg sjølv. Da tenker eg på det kommunale nivået på den eine sida, og dei som styrer institusjonar og ungdomsheimar og ulike heimebaserte behandlingsformer på den andre. (BUF-etat, staten). Samfunnet, og BUP, fløymer over av hjelpetrengande barn og ungdom, truleg mykje på grunn av moderne livsstil med lite stabilitet og kontinuitet, og stort ønske om umiddelbar behovstilfredsstillelse hos foreldregenerasjonen.

Vi druknar i arbeid, og blir frista av amerikanske sertifiseringsmetodar der du kan blir ekspert på å løyse alle slags problem berre du går på kurs i to år, filmar alt du gjer på video, går i veiledning, tek eksamen og svergar på bibelen at du aldri aldri skal gjere eit einaste avvik frå den strenge behandlingsprosedyra du har lært. For å behalde sertifiseringa di må du også følge opp med ei viss mengde rettleiing og kursing. Alt til ein ublu pris, sjølvsagt (dette er ein eigen industri), og sjefen din må reikne med at du ikkje får gjort meir enn 30% av arbeidet ditt dei to åra du driv med dette.

Eg har ikkje ei einaste sertifisering. Ikkje vil eg ha det heller. Det er sjølvsagt ein stor mangel ved meg som psykolog. Eg trur heller ikkje på under. DET er ein om muleg enda større mangel ved meg som psykolog. Eg burde har trudd at eg var ein par steg under gud, og levd opp til dei store og ganske infantile forventningane eg blir møtt med i jobben min. Det er mykje legedom i sterk tru og håp, blir det sagt. Jo da, eg veit det. Det er berre det at det finst visse grenser for både bedrag og sjølvbedrag. Eg sel ikkje sjela mi, og eg går ikkje på akkord med det eg VEIT om menneske og kva dei treng etter desse sytten åra. Difor er eg nå i ferd med å seie opp jonbben min på Nordfjord-BUP, og finne på noko anna. Fortsettelse følger...

Mange+barn+blir+feildiagnostisert+med+ADHD

Ja, her i Nordfjord har det vore veldig mange som har fått diagnosen tidlegare, vi har nok vore godt over landsgjennomsnittet. Nå har det nok avteke litt, etter at det vart Nordfjord-BUP som fekk ansvaret for å utgreie desse ungane. Der veit eg ein prøver å følge gjeldande diagnosekrav, og brukar mykje tid på utgreiing.

Det "nye" nå, er at også vaksne gjerne vil ha sjekka om dei har ADHD. Det er det sjølvsagt psykisk helsevern for vaksne som må gjere. Kva statistikken seier om forekomst her, og evt. auke i tal diagnoser veit eg ikkje, men eg vil tippe det er råd å sjå ein kraftig auke om ein set seg ned om studerer tala. Så får vi berre håpe da, at vi ikkje får eit liknande problem med desse vaksne ADHD-arane om nokre år. Da kan det kanskje bli rettssystemet som må belage seg på å gjere ein jobb? Barn er som kjent ikkje så flinke til å klage på feilbehandling dei....

Mange+barn+blir+feildiagnostisert+med+ADHD

Å google navnet sitt.....

I går kveld googla eg navnet mitt for moro skuld. Eg fekk opp ting som hadde med kommunestyrevalget i 07, og frivillige organisasjonar eg er med i. Og litt til:

Lenke 1
Lenke 2

Har saksa litt av teksten frå heimesida til Huskeberta, med link til "Svartelista", der mitt navn står:
"Personer med tilknytning til barnevern og andre aktører som medvirker til psykisk terror mot familier som der igjen fører at barn blir tvangsfjernet fra sin biologiske familie, vil få sitt navn oppført på denne eksklusive hjemmesiden.

Melding av navn som en ønsker inn på disse listene forutsetter medlemsskap i Gruppen til Familiens Selvstendige Rett (GFSR).

Navn som er meldt inn til listene og er blitt antatt, vil under ingen omstendigheter bli fjernet igjen.

Sagt av Immanuel Kant:

Alle handlinger relatert til andre menneskers rettigheter, hvis maksime ikke lar seg forene med publisitet, er urettmessige."

Det er "Gruppen Til Familiens Selvstendige Rett" som har laga denne lista. Dei skriv på sine sider: "Oversikt over fagfolk vi og våre medlemmer ikke kan anbefale grunnet selvopplevde negative erfaringer. Varslingslisten er et redskap for mennesker som utsettes for det de opplever som overgrep fra ulike instanser.

At eg kjem i selskap med folk som Magne Raundalen, lærebokforfattar Hilchen Sommerschild og barneombud Reidar Hjermann er jo ei lita trøst. Likevel må eg seie at eg blir ganske sint, oppgitt og lei meg. Eg forstår at folk som har opplevd harde rundar med barnevernet og avgjerder dei ikkje har vore enige i, blir fortvila og sinte. Eg forstår at desse menneska kanskje ikkje føler at dei har så mange kanalar dei kan bruke for å slå tilbake på det dei opplever som eit overgrep. Det som gjer meg bekymra er at menneske som faktisk treng barnevernet og psykologar til å hjelpe seg, blir unødig skeptiske og mistenksomme av dette. Det å ikkje greie å bruke den hjelparen du faktisk har tilgjengeleg kan også bli eit problem for nokon. Det trur eg ikkje dei som har laga desse listene har tenkt nøye nok igjennom.

I samband med kva slags sak eller saker eg har havna på denne lista anar eg ikkje. Eg har prøvd å gjere jobben min til barnets beste i 17 år nå. Det at det er barnet vi skal sjå, og ikkje først og fremst dei vaksne, gjer at vi av og til kjem i konflikt. Å jobbe med barnevernssaker er noko av det vanskelegaste og mest fagleg utfordrande du kan drive med som psykolog. Eg er ofte i opposisjon til både foreldre og barnevernstilsette i dei sakene der temperaturen er høgast. Det er ikkje ein einaste alvorleg barnevernssak som er slik at du kan velge den optimale løysinga eller tiltaket. Ofte har du berre nokre få valg på nederste hylle å forhalde deg til. Det finst ikkje nokon alternativ igjen på dei øverste hyllene! Det er smertefullt å ta inn over seg dette, og lite å gjere med det. Heldigvis gjer alder og erfaring noko med ein slik at ein kan klare å romme andre, med andre meiningar, andre forståingar og andre haldningar enn ein sjølv. Det er ofte heilt avgjerande og nødvendig for i det heile å få til noko som helst av betydning for ungen eller ungdommen.

Når konfliktene er prega av svart/kvitt-tenkning og ein deler folk inn i djevlar eller englar, da er det på tide å ta fram dei psykologbrillene ein møysommeleg har skaffa seg opp gjennom åra; dei som syner nyansane og gråsjatteringane i verda...... Det viser seg at desse brillene rett og slett er til forveksling like menneskebriller med same effekt. Altså: det å vere "ein klok, gamal psykolog" er om lag det same som å vere "ei klok, (litt) gamal dame" - pluss dei faglege kunnskapane og erfaringane sjølvsagt. Men det forunderlege er at det er den menneskelege erfaringa som er den viktigaste når alt kjem til alt.

Rapping mot vald i familiar

Denne veka hadde Eid besøk av rapparane Hakan og Kenneth som gutta bak rappeduoen Tonna Brix heiter. Dei hadde tre foredrag/konsertar i kinosalen på Operahuset, og det var eit klassetrinn på Eid ungdomsskule og eit frå Måløy ungdomsskule som fekk tilbod om å høre dei.

Musikkvideoen Vendepunkt

Eg var der på siste konserten på fredag, og må innrømme at eg sat med klump i halsen medan desse modige gutane fortalde kvar si historie frå sitt eige liv. Kenneth hadde frå han var fødd til han var seks år levd i lag med ein far som var rusmisbrukar, og brukte både piller og alkohol. Han heldt den vesle familien i eit jerngrep av terror og psykisk vald. Til slutt greide mora å rømme ut av det. Hakan sin biologiske far kom frå Tyrkia, medan mora er norsk. Da ekteskapet rauk flytta han tilbake til Tyrkia, og mora fekk ein ny mann som vart stefar for Hakan og broren hans frå han var 7 til han var 17. Han drakk, og brukte alle midlar for å straffe og plage og kontrollere stesønen og kona si på den mest sadistiske måten du kan tenke deg. Det er rett og slett vanskeleg både å forstå at folk kan oppføre seg så hjartelaust mot barn, men også vanskeleg å begripe at ein forlder som er ved sine fulle fem let ungane sine vekse opp i noko slikt. Likevel veit vi jo at dette ikkje er lett, og at det er mange sterke krefter som bidreg til at slike relasjonar varer.

Kenneth var den einaste med psykiske vanskar av dei, i alle fall som han har fått behandling for. Han hadde sosial angst, fortalde han - noko som hadde gjort livet hans temmeleg vanskeleg fram til han fekk hjelp.

Det er nærliggande for meg å reflektere litt over fenomenet resiliens, særleg fordi eg tirsdag 2.3. var på Aasen-tunet i Volda og hørte psykolog Anne Inger Helmen Borge halde eit dagsseminar om akkurat dette. Ho er professor på universitetet i Oslo, og forskar på nettopp resiliens. Ho sa mellom anna at det å overleve, eller fungere rimeleg bra, etter å ha opplevd ting som kan få andre til å bukke under har med mange ulike faktorar å gjere. Noko av det ho drog fram var spesielle evner, f.eks. kreativitet og fantasi. Det å ha noko du meistrar, som gir deg glede og meining, kan vere viktig i slike marginale situasjonar. Hakan fortalde om alle gongene han fekk innestraff: nemleg vart straffa for dei mest bagatellmessige ting ved å bli nekta å gå ut. Han sat da på rommet sitt og hørte på musikk, og etter kvart skreiv rappetekstar. Han beskreiv den store gleda han opplevde ved dette, og kor viktig det var for han. Kenneth maler bilder, og det vart vist nokre eksempel på bileta hans under foredraget.

I tilleg har det sikkert hatt veldig mykje å seie at begge gutane høyrdest ut til å ha oppegåande mødre som ga god omsorg når dei hadde sjansen til det. All resiliens handlar til sjuande og sist om relasjonar, sa Anne Inger..... (som er Granasokning, og gamal togpendlar til Blindern som meg, samt gift med min gamle tannlege:-))

Til slutt vil eg berre nevne (med ein anelse falsk beskjedenhet) at det var underteikna og Nordfjord-BUP som tok initiativet til å få Tonna Brix til Nordfjord. Tanken kom etter at eg hadde lese om dei i Magasinet her i fjor haust, og eg såg for meg at vi kanskje kunne "treffe" nokon av dei tause gutane med dette. Nokre gutar som lever med grov mishandling, psykisk og fysisk vald og anna omsorgssvikt blir ofte litt rufsete og aggressive i stilen, og får dermed stort sett kjeft og lite forståing og hjelp..... Det å snakke om slike problem, det å "vere eit offer", er tabubelagt for gutar. Det er liksom ikkje forenleg med rolla som (tøff) mann. Dermed kan det av og til ende med sjølvmord for enkelte - svært, svært ofte når vi på BUP får høyre om ein ung mann som har teke livet sitt, så har vi aldri hatt han som pasient. Dette er for meg tankevekkande. Å teie stille kan for nokre vere det som fører dei i døden.

Da er det faktisk LIVSVIKTIG at desse tause gutane kan ha forbilder og rollemodellar som Kenneth og Hakan. Flott levert - og musikken er ikkje så aller verst den heller!

Kikk innom heimesida deira!

Diagnoser i psykisk helsevern - viktig tema å diskutere

Nå er eg på jobb, og har ikkje tid til noko langt innlegg. Måtte likevel legge ut nokre lenker som de BØR lese!

Etter blogginnlegget som heiter "Narsissistisk personlegdomsforstyrring" den 01.april 09 vart det litt debatt. Sigrun har skreve ein kommentar i dag, og lagt att ei lenke til ein kommetar i Morgenbladet av Anders Johan W. Andersen.

Vil verkeleg anbefale å lese desse.

BUP-pasientar kontra blindtarmar?

Situasjonen når det gjeld lokala ved Førde-BUP er katastrofalt dårlege, og det har dei vore lenge. I dag gjekk psykologane sin hovudtillitsvalde Eli Føleide, ut med kritikk av tilhøva.

Her i fylket er det slik at vi alltid har dilta langt bak dei andre i landet når det gjeld tilbod av ulike slag til pasientane våre, altså dei mellom 0 og 18 år med psykiske vanskar. Heilt til for nokre få år sidan hadde vi tre (3) poliklinikkar å hjelpe oss med, og trengte vi å legge inn nokon måtte vi fri til vaksenavdelingane i fylket, eller Haukeland eller Statens senter for barne- og ungdomspsykiatri (SSBU) i Oslo. Om ungdommen da fekk eit tilbod i det heile, eller eit tilbod som var til hjelp, var fullstendig ute av vår kontroll og heilt tilfeldig. Så fekk vi omsider ungdomsavdelinga i Førde, den som nå er i krise og manglar både barnepsykiater og psykologspesialistar. Vi har framleis IKKJE nokon plass å legge inn barn, og vi har heller ikkje noko dagtilbod til barn, evt. mødre og barn. Nå eksisterer ikkje SSBU lenger heller, og Haukeland har for lengst stengt dørene sine for Sogn og Fjordane-pasientar. Dette er situasjonen slik vi er vant med at den er, og det har vi langt på veg godteke. Befolkninga i fylket finn seg også i det, for dei har ikkje aning om kva som finst andre stader sjølvsagt.

Førde-BUP er den største av poliklinikkane våre, og er plassert på sentralsjukehuset. Dei har fylkesdekkande ansvar for (den somatiske) barneavdelinga og Familiehuset også, i tillegg til at dei er distriktspoliklinikk for 13 komunar i Sunnfjord og delar av Sogn.

Poenget mitt er at vi i dette fylket historisk sett har basert psykisk helsevern for barn og unge på det polikliniske tilbodet. Det er poliklinikkane i Førde, Sogndal og på Nordfjordeid som er RYGGRADEN i tenesta for målgruppa vår. Når vi nå står så svakt med omsyn til andre typar tenester enn dei polikliniske, så blir det desto meir vanvittig at vi ikkje ein gong greier å halde desse oppe. Det er nå noko så prosaisk som huset, lokala, det handlar om. Tidlegare har vi mangla fagfolk, noko som i grunnen er vanskelegare å gjere noko med.

Her på Eid står det eit nesten ferdig, men tomt bygg - rusinstitusjonen. Den som ein hadde råd til å bygge, men ikkje til å drive..... Lenge før ein i det heile teke hadde kome på tanken om å bygge rusinstitusjonen, visste ein at Førde-BUP-lokala var sprengt, og at ei krise var under oppseiling. Eg gjentek: lenge før! Likevel greide enkelte sterke røyster i fagmiljøet vårt, pluss nokre millionar i av statlege, lokkande kroner, å forlede oss til å satse på dette luftslottet av eit byggverk, som nå står der spøkelsesaktig og tomt, og fullstendig til inga nytte.

Eg lurer berre på ein ting, og det er om desse Helse-Førde-pasientane sitt ve og vel blir teke med i kveldsbønna til nokon helseaktivist? Kan eg aldri tenke meg. Nei, det er blindtarmar og hjerteinfarkt som har forrang her hos oss, dei andre veit ikkje folk flest ein gong at eksisterer. Eg skulle ønske at brukarorganisasjonane kom på banen her, og for ein gongs skuld drog fram storslegga. Vi kan gjerne trenge eit fakkeltog vi også!

Meditasjon

Da eg var ung dreiv eg med meditasjon. Eg er født i byrjinga på hippie-tida, og observerte brokker av ungdomsopprøret frå sidelinja, sett med eit litt naivt og storøygd barneblikk på 70-talet. Da eg vart rundt 20 hadde eg med meg nok idealistisk tankegods til å bestemme meg for å lære meg å meditere. Eg såg at Acem annonserte med kurs i lokalmiljøet, og meldte meg på. Nå skal det seiast at eg aldri vart noko iherdig meditatør. Til det vart det for kjedeleg, og krevde ein god del meir sjølvdisiplin enn eg hadde (har). Likevel har eg heile tida hatt sansen for ideen bak, og har faktisk reflektert ein god del over kva for psykologiske prinsipp som faktisk er verksame her. Eg likar svært godt prinsippet med å la alle tankar, kjensler og kroppsopplevingar vere som dei er, utan å prøve å forandre på dei. Samtidig som eg gjentek metodelyden lett og uanstrengt. Det er lettare sagt enn gjort, og gjentakinga av metodelyden (eller mantra som det også heiter) kan bli både hakkete og anstrengt til tider.

Eg hugsar at læraren vi hadde var ein kar som kom reisande til Hadeland frå Oslo, og som eigentleg var bokhandlar, altså ein forretningsmann med god greie på tal og kroner og øre, men som kanskje mangla litt på den pedagogiske og psykologiske sida. Derfor tok det laaaang tid før eg forsto skikkeleg korleis eg skulle takle alt dette strevet med å få metodelyden til å høyrast for mitt indre øre; mjukt og lett og elegant. Eg bevegde leppene, og det var ikkje bra. Eg sa lyden hardt og fast for å halde på den, men det var visst heller ikkje bra. Eg gløymde den i lange periodar, og det skulle eg absolutt ikkje. Ikkje rart eg ga opp! Først i ettertid har eg forstått POENGET med heile greia: du skal akseptere dine eigne tilkortkomingar, strev, feil og sidespor der du tenker på kva du skal ha til middag i morra. Det gjer ingen ting. Det er greit. Det er ikkje krise å gjere feil. Du SKAL gjere feil. Du tek ganske enkelt oppatt lyden så lett og uanstrengt du kan, og så tenker du at alt er greit.... Ingen sjølvkritiske tankar, ingen følelse av å ville gi opp fordi du ikkje greier nokon ting. Eller - nettopp slike tankar, men du fortsetter likevel, lar tankane vere der, tek berre oppatt metodelyden så lett og uanstrengt du kan.... Forstår du? Det er eigentleg genialt... Du har alltid ein ny sjanse, du har alltid ein mulighet til å sleppe taket i det du driv med og nullstille deg. Ikkje ved å fjerne tankar og kjensler med makt, men rett og slett ved å roleg og mildt konsentrere deg om noko anna. La tankane vere der, men flytt fokuset ditt....

Mindfullness er det visst noko som heiter. Eg innbiller meg at det handlar om noko av dette. Dei timane eg har meditert til saman er ynkeleg få. Av og til har eg gjort det litt om natta når eg ikkje har fått sove. Det fungerer faktisk enkelte gonger. Likevel har det eg lærte om meditasjon tidleg på 80-talet vore veldig nyttig for meg.

Når eg nå prøver å jobbe med meg sjølv for å få kontroll på stresset mitt, og for å finne igjen litt meir energi, seier fysioterapeuten at det er det viktig at eg får hjernen min til å fokusere på her-og-nå. Kjenner at eg sit på eit underlag, evt. står, eg er her, nå, og kviler i meg sjølv. Det er noko av det same. Metodelyden gir eit her-og-nå-fokus. Det er det mentale haldepunktet, som gjer at ein kan la tankar og kjensler og stress berre vere der, men kome i bakgrunnen.

I same slengen skaffar du deg perspektiv. DU bestemmer om du vil vere midt oppi alt saman, eller om du vil stå litt på sidelinja og sjå på det som er der. Når "det som er der" er sterk fortviling, angst eller raseri er det jo ein anelse meir vanskeleg sjølvsagt. Eg seier ikkje at det er lett.... Likevel: her ligg det ei løysing faktisk. Ein slags veg ut, ein liten mulighet for kontroll. Litt fridom?

Eg vurderer av og til å prøve å få til å meditere regelmessig. Dessverre trur eg ikkje at eg vil få det til nå heller. Eg har ikkje blitt så mykje meir sjølvdisiplinert sia 80-talet. Eg må nok nøye meg med små stunder i kvardagen med den mentale øvinga "nullstilling", men eg har blitt flinkare til det i det minste. Eg kjenner av og til fysisk korleis stresset slepper taket, og eg får ein liten fornemmelse av eit stort hav av fridom og glede ein stad, som eg ein dag skal svømme i....